НУТГАА ГЭСЭН СЭТГЭЛТЭЙ ХҮНД БАЙГАЛЬ ХИШИГЭЭ ХАРАМГҮЙ ХҮРТЭЭДГИЙН  ЖИШЭЭ ЭНЭ БАЙНА.

2016 оны 8-р сард Дундговийн Өлзийт сумын Дэл, Хөнжилийн хоёр уулын дундах нэгэн жалганаас урд хөршид 1911 онд үйлдвэрлэгдсэн эдгээр мөнгөн зоос, ембүү олдсон юм. Жалганд булаатай байсан нь олон жилийн үеийн усны элэгдлээр гарч ирсэн юм билээ. 
Далан өвөлжөөт гэдэг Хөнжилийн уул бол хуучин нийгмийн үед олон арван малчид багтаж ядаж байсан газар. Цагийн аясаар одоо тэнд гарын арван хуруунд багтах тооны айл байдаг.
1980-аад оноос хойш ийш тийшээ огт нүүлгүй Хөнжилийн ууланд ТАСРАЛТГҮЙ байгаа нэр бүхий хоёрхон айл байгаа. Тэр хоёр айлын нэг айлынх нь эзэнд эдгээр ембүү, мөнгөн зоос олдсон юм. Эдгээрийг олдох яг энэ үед тэнд бусад газраас ирсэн 20 гаруй айл байснаас зөвхөн тэр айлын эзэнд олдсон нь сонирхолтой тохиолдол. Зоос олсон айлын эзэн говийн хүний уужуу сайхан сэтгэл гаргаж хавь ойрынхоо айлуудад мэдэгдэж тэр хавийн айлууд хувааж авцгаасан юм билээ.
Зоос олсон айл бол долоон хүүхэдтэй манай амидаагийнх буюу Батмөнхийнх /манай нутгийнхан Батмөнх хүүхнийх гэдэг/. Тэдний айл бүрд найман оронтой тоо / 00 000 000/ бүхий төгрөг оногдсон бол тэр хавьд байсан Дэл Хөнжилийн айлууд доод тал нь долоон оронтой /0 000 000/ тоо бүхий төгрөгтэй тэнцэх зоос олсон гэсэн. Дэл Хөнжил нутгаа шүтэх үзлээр өвчилсөн би энэ явдалд их баяртай байгаа.
Ер нь иймэрхүү нутаг орноо гэсэн сэтгэлтэй хүмүүст байгаль дэлхий хишгээ харамгүй хүртээдэг тохиолдол урьд өмнө манай нутагт нэг биш удаа гарч байсныг мэдэх юм.
Эдгээр зоос ембүү нь түүх соёлын үнэт эдлэлд үл тооцогдох эд бөгөөд манай нутагт түр байрлаж байсан гадаадын иргэн нутаг буцахдаа нууж орхисон хэмээн үзэж байгаа юм билээ.
/Ориг зураг нь/
Б.Батмөнх.
2016-10-16